فعالیت ضدباکتریایی عصاره گیاهان آفتاب پرست اروپایی heliotropium europaeum و اکلیل الملک melilotus officinalis l.

چکیده: تاریخ اجداد ما بیانگر این است که گیاهان اغلب بعنوان منبع اصلی غذا و دارو تلقی می شده اند.در طول سال های متمادی، درمانهای طبیعی بخصوص گیاهان داروئی منبع اصلی وبعضا تنها راه درمان بیماری ها بوده اند. اما به تدریج با پیشرفت های حاصله در علوم شیمی داروهای طبیعی بوسیله دارو های مصنوعی جایگزین شد. اخیرا، عوارض جانبی و حساسیت ها و بروز نژاد های مقاوم میکروبها به آنتی بیوتیک های مصنوعی باعث رویکرد مجدد به دارو های گیاهی شده است. از طرف دیگر پیشرفت تکنیک های جدید باعث بهبود روش های مورد استفاده برای تعیین فعالیت متابولیت های فعال در گیاهان شده است. برآورد شده است که حدود یک سوم محصولات داروئی شامل موادی هستند که از گیاهان بدست آمده اند. در دو دهه اخیر مقاله های متعددی در مورد عصاره گیاهان و ترکیبات آنها منتشر شده است. در این تحقیق اثر ضد باکتریائی گیاه های آفتاب پرست اروپائی heliotropium europaeum و اکلیل الملک melilotus officinalis l.مورد بررسی قرار گرفته است. آفتاب پرست اروپائی گیاهی است از تیره گاوزبان و جنس آفتاب پرست است. این جنس در ایران شامل چهل و هفت گونه است. گیاه اکلیل الملک که دارای نام های دیگری مثل شبدر شیرین یا یونجه زرد است که با نام ملیلوت نیز شناخته می شود گیاهی از تیره پروانه اسا است. نمونه های گیاهی مورد نیاز این تحقیق از رویشگاه های طبیعی تهیه شده و توسط گیاه شناس دانشگاه بوعلی سینا شناسائی شدند. از نمونه های جمع آوری شده اندام های برگ، ساقه و گل آذین از گیاه آفتاب پرست اروپایی و اندام هوایی و ریشه از گیاه اکلیل الملک جدا شده و پس از شستشو خشک و آسیاب شدند. عصاره های هر نمونه بوسیله حلال های آب، الکل و مخلوط آب و الکل استخراج شده و پس از عبور از کاغذ واتمن صاف شدند. پس از سانتریفیوژ شدن و حذف حلال ها، عصاره ها خشک شده و جهت استفاده های بعدی در فریزر نگهداری شدند. با استفاده از روش انتشار دیسک در آگار فعالیت آنتی باکتریائی همه عصاره ها بر ده نمونه باکتری بیماریزای انسانی مورد بررسی قرار گرفت. آنتی بیوتیک های استرپتومایسین وانکومایسین بطور جداگانه بعنوان کنترل مثبت مورد استفاده قرار گرفتند. نتایج آزمایش نشان داد که عصاره های هر دوگونه گیاهی بر علیه اکثر باکتری های بیماریزای انسانی مورد بررسی مخصوصا باسیلوس سرئوس دارای خواص آنتی باکتریائی قوی هستند. باکتری های گرم مثبت بیش تر از باکتری های گرم منفی تحت تاثیر عصاره های این گیاهان بودند. مقایسه میانگین داده ها نشان داد که در تمامی موارد عصاره برگ گیاه آفتاب پرست اروپائی و عصاره قسمت های هوائی اکلیل الملک بیشتر از سایر اندامها اثر داشتند. تقریبا در اکثر موارد افزایش غلظت عصاره ها باعث افزایش خواص ضد باکتریائی شده است. واژه های کلیدی: آفتاب پرست اروپایی، اکلیل الملک، عصاره گیاهی، ضدباکتریایی.